یک عمل جراحی غیرمنتظره، احتمال از دست دادن شغل، طلاق، امتحانات پایان سال، همه اینها یک ویژگی مشترک دارند؛ استرس.

 

می دانیم که استرس موجب بروز آسیب های جسمی و روحی می شود و روی اندام های ما ازجمله پوست و مو، تاثیر می گذارد. 

یکی از نشانه های در تعادل بودن بدن، وجود موهای سالم است. زمانی که تندرست هستیم و از نظر روحی در وضعیت خوبی قرار داریم به احتمال زیاد موهایمان نیز درخشان و شاداب به نظر می رسند. هنگامی که از نظر روحی در وضعیت نامطلوبی قرار می گیریم یا به بعضی از بیماری ها مبتلا می شویم، موهایمان شادابی خود را از دست می دهند، گاهی شروع به ریزش می کنند و به دلیل فعالیت زیاد غدد چربی به سرعت چرب می شوند. 

استرس می تواند سبب بروز مشکلات ناگهانی در پوست و مو شود و همین مشکلات نیز به خودی خود می توانند بر شدت استرس بیفزایند. با ما همراه شوید تا تاثیر استرس روی موها را بررسی کنیم.

 

استرس و ریزش مو 

همه ما روزانه تعدادی از موهایمان را از دست می دهیم؛ به طور معمول در هر روز حدودا ۱۰۰ تا ۱۲۵ تار مو از سر هریک از ما جدا می شود اما گذشته از این ریزش موی طبیعی، در بعضی از افراد ریزش مو بیش از حد معمول است. این امر دلایل مختلفی دارد که می توان به عوامل ژنتیکی، افزایش سن و تغییر سطح هورمون ها در بدن اشاره کرد. اگر در زندگی به مشکلات روحی دچار شویم ممکن است نتوانیم به خوبی تغذیه کنیم، وزنمان را از دست بدهیم و یا نتوانیم به راحیت بخوابیم. 

تمام این اتفاق ها موجب بروز استرس ناگهانی در بعضی از افراد می شود که یک دوم تا سه چهارم از موها به مرحله استراحت که اصطلاحا به آن تلوژن گفته می شود، وارد شوند. از هنگام بروز استرس بین سه تا شش ماه طول می کشد تا موها شروع به ریزش کنند.

 

بنابراین برای پیداکردن علت ریزش مو باید اندکی به عقب برگردیم تا ببینیم آیا در سه تا شش ماه یا حتی تا نه ماه قبل از ریزش مو اتفاقی رخ داده است که بتوان ریزش مو را به آن نسبت داد؟ 

 

خوشبختانه این شکل از ریزش مو که در اثر استرس رخ می دهد طی شش تا هشت ماه متوقف می شود. 

از دلایل دیگر این نوع از ریزش مو می توان به تب یا عفونت شدید، اعمال جراحی مهم یا بروز بیماری های عمده، رژیم های غذایی نامناسب به ویژه رژیم کم پروتئین و استفاده از بعضی داروها مانند قرص های جلوگیری از بارداری و بعضی داروهای ضدافسردگی اشاره کرد. 

 

 

استرس و سفیدشدن موها 

فرایند سفیدشدن مو از مناطق حفره مانندی در ناحیه ریشه مو شروع می شود. یک فرد عادی حدود ۱۰۰ هزار عدد از این حفره ها که فولیکول نامیده می شوند، در سر خود دارد که هرکدام از آنها از توانایی ساخت مو در طول زندگی فرد برخوردارند. در بخش انتهایی هریک از فولیکول ها کارخانه رشد مو وجود دارد که در آن سلول هایی به نام کراتینوسیت ها برای تولید مو با یکدیگر همکاری می کنند. 

در کنار کراتینوسیت ها سلول های دیگری به نام لانوسیت ها نیز وجود دارند که رنگدانه هایی به نام ملانین را تولید می کنند. این رنگدانه ها در دو طیف رنگی قهوه ای تیره تا سیاه و زرد تا قرمز وجود دارند. ترکیب نسبت های متفاوت رنگدانه هایی از رنگ های مختلف سبب می شود موی هر یک از ما رنگ منحصر به فردی داشته باشد.

پس از طی این مرحله روند مرگ سلول های تشکیل دهنده مو آغاز و فولیکول وارد مرحله استراحت می شود که در نهایت ریزش موها را به دنبال دارد. به دلایل نامعلومی کراتینوسیت ها نسبت به سلول های ملانوسیت طول عمر طولانی تری دارند. چیزی که منجر به ازدست رفتن رنگ مو می شود مرگ تدریجی سلول های ملانوسیت است که وظیفه رنگی کردن موها را به عهده دارند.

 

سوال این است که آیا استرس می تواند در شتاب بخشیدن به مرگ ملانوسیت ها که در رنگ موها نقش دارند، موثر باشد؟

 

پاسخ به این سوال به سادگی امکان پذیر نیست. زیرا عوامل متعددی در فرایند سفیدشدن موها تاثیرگذار هستند. 

تاکنون رابطه روشن و واضحی بین استرس و روند سفیدشدن موها یافت نشده است. هورمون های استرس می توانند رادیکال های آزاد تولید کنند و ممکن است سفیدشدن موها نتیجه آسیب مزمن ناشی از وجود رادیکال های آزاد باشد. همچنین امکان دارد رادیکال های آزاد در روند تولید ملانوسیت ها و در بقای آنها اختلال ایجاد کنند. مدارکی وجود دارند که نشان می دهند هورمون های استرس در ناحیه موها به عنوان واسطه ای عمل می کنند که علائمی را به ملانوسیت ها منتقل می کنند تا رنگدانه ها را به کراتینوسیت ها ارسال کنند. 

اگر ارسال این علائم مختل شود رنگدانه ها به موها تحویل داده نمی شوند. شاید به همین دلیل است که متخصصان پوست و مو بیشتر در میان بیمارانی که دچار استرس هستند افزایش سرعت سفیدشدن موها را مشاهده می کنند.